Toprak
Kirliliği Toprak,
yeryüzünün dışını kaplayan, kayaların ve organik maddelerin türlü
ayrışma ürünlerinin karışımından meydana gelen, içerisinde ve üzerinde
geniş bir canlı alemi barındıran, bitkilere durak yeri ve besin kaynağı
olan, belirli oranlarda su ve hava içeren bir maddedir. Toprak
insan biyosferinin en temel öğesidir. Topraklarda meydana gelecek tüm
olumsuz değişimler insan yaşamını kuvvetle etkileyecek güce
sahiptir. İnsanların geçmişten gelen ve geçmişte zararları fark
edilmemiş olan alışkanlıkları, bu gün toprak kirlenmesi ve bununla
birlikte ortaya çıkan yeraltı ve yüzey sularının kirlenmesi sonuçlarını
getirmektedir. Toprak kirliliği, katı, sıvı ve radyoaktif artık ve
kirleticiler tarafından fiziksel ve kimyasal özelliklerinin bozulmasıdır. Toprak
Kirliliğinin Sebepleri Toprağın
yok olması şu sebeplere bağlıdır: *
Erezyon *
Yorulma *
Çoraklaşma *
Kirlenme Erezyon
ile toprağın kayması, yer değiştirmesi bir toprak kirliliği
etkenidir. Kentleşme, sanayileşme ve tarımsal faaliyetler torak kirliliğine
neden olan başka faktörlerdir.. Yer seçiminin yanlış yapılamsı,
sanayi atık sularından ve fabrika bacalarından çıkan zehirli gaz ve
partiküller toprağın kirlenmesine neden olmaktadır. Sadece toprak üzerindeki
uygulamalar değil, atmosferden kaynaklanan olumsuzluklar da toprak
kirlenmesine ayrı bir etkendir. Tarım topraklarıonın büyük ölçüde
sanayide kullanımı, geriye dönüşü zor olankirlenmeler meydana
getirmektedir. Tarım teknoolojisindeki gelişmelerin sonucu mineral gübrelerin,
tarım ilaçlarının kullanılması, endüstri atıklarının toprağa sızmasıveya
atılması da toprak kirliliğini doğurur. Ayrıca gelişigüzel çevreye
dökülen çöp, ev küçük işletme artıkları da toprağı
kirletmektedir. Ev atıkları dediğimiz yemek, sebze,kağıt, plastik,
kumaş artıkları, küçük işletme ve endüstri atıkları, ahır,
mezbaha, kombina gibi yerlerin atıkları bilhassa yerleşim birimleri ve
civarında toprak kirliliği yaratmaktadır. Toprak
kirliliğinin Etkileri 1*
Tarım ilaçlarından ileri gelen toprak kirliliğinin etkileri: Tarım
ilaçları; toprağın biyolojik dengesini bozaraak verimliliğini düşürmektedir.
Ayrıca birçok zararlıya da direnç kazandırmaktadır. Bu direnç kalıtımla
devam etmektedir. Günümüz tarımında bu denli yoğunlaşan tarım ilacı
kullanımının çevrede ve tabiatta birikmesi, hayvanlar ve besinler için
zararlıdır. Tatbik edilen ilaçların kısa sürede ışık, ısı ve
nem tesiri ile parçalanıp kalıntı bırakmayacağını düşünmek
imkansızdır. Her ilaç formulasyonunun bitkiye tatbik edildikten sonra,
etkili olabileceği bir süresi vardır. İlaçlar hem bitki zararlılarına
hem de insan sağlığına etkili olmaktadır. İlaçlanmış sebze ve
meyvelerin sonucu, vücuda kalıntı geçtiği gibi, başta süt olmak üzere
ilaçlı yemlerden ve otlardan hayvanlara geçen tarım ilaçları kalıntıları
da vücuda geçmekte ve birikmektedir. Kalıntı problemlerinin dışında
tarım ilaçlarının insan sağlığına etkilerinden başlıcaları;
akut, sub, kronik zehirlenme, allerjik, zeka bozuklukları, spesifik
olmayan etkiler.. 2*
Gübrelemeden ileri gelen toprak kirlenmesi etkileri: Toprağın fiziksel
özellikleri gübrelemeden elde edilecek sonuçları
etkilemektedir.Fiziksel özellikleri iyi olan topraklara yapılan gübrelemelerden
yüksek randıman alınmakta, aynı zamanda toprak, gübrelerin zararlı
etkisinden de korunmaktadır.Oysa çok ince ve çok kaba tek türlü
topraklarla, çok sıkışık veya gevşek topraklara uygulanan gübrelemelerde
bitkiler, gübrelerden yeteri kadar istifade edememektedir. Dolayısıyla
toprakta gübre birikmekte ve zararlı etkiler ortaya çıkmaktadır. Aşırı
gübreleme sonucu toprakta ortaya çıkan problemlerin başında asitlenme
gelir. 3*
Çöp ve diğer atıklardan ileri gelen toprak kirliliğinin etkileri:
Çöp ve diğer atıklardan ileri gelen toprak kirliliği daha çok yerleşim
birimleri ve yakın çevrelerde görülmektedir.Bilinçsizce atılan atıklar,
zamanında toplanmayan çöpler,çevrenin temizliğini ve güzelliğini
bozmakta hoş olmayan koku ve görüntüğe sebep olmaktadır. Ayrıca bu
atık ve çöp yığınları mikrop ve haşerelerinçoğalmasına uygun
ortamı hazırlamakta, dolayısyla toplum sağlığına olumsuz etkileri
de bulunmaktadır. Ev ve küçük işletme atıkları insanlarda, çocuk
felci, sarılık, iltihap, difteri, verem, tifo, paratifo, gıda
zehirlenmesi, dizanteri, kolera gibi hastalıklara sebep olan mikroplarla;
bağırsak solucanı, şerit, tirişin,amipli dizanteri oluşturan amip
gibi bağırsak parazitlerinin ve kara sineklerin yumurta ve larvalarını
taşımaktadır. Küçük işletmelerden çıkan atıklar da, hayvanlarda
yavru atma hastalığı, verem, kolera, paratifo, şarbon, veba, şap,
kuduz gibi hastalıklara sebep olan mikropları taşımaktadır. Toprak
kirliliğine karşı alınacak kişisel tedbirler: 1-
Tarım ilaçlarının toprağa zarar vermeyecek şekilde kullanılması, 2-
Toprağın gübrelenmesinde bilinçli hareket edilmesi, 3-
Çöplerin toprağı kirletemeğeceği bir yerde ve şekilde toplanması, 4-
Deterjanlı ve diğer atık suların belirli yerlere dökülmesi 5-
Toprağı kirletenlerin ve kirlenmesine sebep olanların uyarılması. Bitki
örtüsünü tahrip eden sebepler ve etkiler Bitki
örtüsünün tahribine hava, su, toprak kirliliği, bilinçsiz kentleşme,
orman yangınları, ormandan
bilinçsizce yararlanma, aşırı hayvan otlatma gibi durumlar sebep
olmaktadır. Fakat bunların içinde en tahripkar olanları endüstrileşmeden
kaynaklanan toprak, hava ve su kirliliğidir. Bir yörenin bitki örtüsü,
ortam şartlarının sınırlayıcı etkisi altında yayılış gösterir.
Özellikle toprak ve iklim üzerine bitki örtüsünün de önemli
etkileri vardır. Bu sebeple her bitki topluluğunun kendine özgü toprak
ve iklim koşullarından söz edilir. Bitki örtüsünün tahribi aynı
zamanda iklim ve toprak özelliklerini de
değiştirdiğinden doğada geri dönüşümü güç bozulmaların
ortaya ortaya çıkmasına sebep olmaktadır. Ayrıca, bitki-insan hayatının
birbirine çok sıkı bağlarla bağlı olması sebebi ile bitki örtüsünün
tahribinin ekonomik ve sosyal yönleri de vardır. Bitki örtüsünün önemli
bir sorunu da bazı bitki türlerinin yok olma tehlikesi ile karşı karşıya
olmasıdır. Bu durum, özellikle çok sınırlı yayılışa sahip türleri
daha çok etkilemektedir. Ticari amaçlı toplamaların yanı sıra yangınlar,
erezyon ve çevre kirliliğibu türlerin yaşama şansınıgittikçe
azaltmakta, böylece çok yönlü amaçlarla kullanılabilecek birer güç
kaynağı olan türler yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmaktadır. Ormanların
Tahribi |